In 2050 in harmonie leven met de natuur: dat is het overkoepelende doel van de VN-biodiversiteitstop die momenteel a Montreal plaatsvindt. Een veelgenoemd streven è om 30 percent van al het land- en wateroppervlak uit te roepen tot beschermd gebied. Maar een ánder belangrijk themema deze conference is DSI, digital sequence information – een overkoepelende term voor gegevens die voortkomen uit genetische bronnen. De vraag is wie zeggenschap heeft over die bronnen, én wie ervan profiteert.
Zo’n economisch onderwerp lijkt op het prima gezicht gek op a en ecological conference. Maar het thema gaat terug tot 1992, toen tijdens of Earth Summit in Rio de Janeiro de base werd gelegd voor internationale verdragen op het gebied van climat, verwoestijning en biodiversiteit. Dat laatste verdrag, de ‘Convention on Biological Diversity’ uit 1993, kent drie pijlers: behoud van biodiversiteit, duurzaam gebruik van ecogische bronnen – zoals duurzame houtkap en duurzame visserij – en een eerlijke en rechtvaardige verdeling van de opbrengsten uit genetische bronnen, often uit natuurlijk material waarvan genetische informatie wordt gebruikt voor bijvoorbeeld onderzoek of industriële toepassingen.
Struikelpunten
One day the derde pijler heeft alles te maken met DSI, vertelt Bob Kreiken, die aan de TU Delft op het onderwerp promoveert en nu ook in Montreal is. „Eind 2010 is een protocol opgesteld in the Japanse Nagoya, waarin juridisch is vastgelegd dat landen verplicht zijn tot ABS, access and benefit sharing.” Als een onderzoeker interesse heeft in een geneticische bron, bijvoorbeeld een plant die als pharmaceutical grondstof dient, moet het gebruik worden gemeld. Ook moet er onderhandeld worden over eerlijke toegang met het land van herkomst. „He may get financial compensation, but the essence is social emancipation. Het zijn vaak westerse landen die rijk zijn aan technologie en ontwikkelingslanden die rijk zijn aan biodiversiteit, en het idee is dan dat bedrijven of onderzoeksinstituten afspreken om technologieën te delen, of gezamenlijk met wetenschappers uit het land van herkomst onderzoek te doen aan geneticische bronde .”
Dat de uitvoering van ABS no soepel verloopt, komt mede door de digitalising. Kreiken: „In de jaren negentig ging het over het verzamelen van planten en dieren. Maar tegenwoordig kunnen onderzoekers dna-sequencers het veld mee innemen om monsters te nemen in het bos of in de bodem en kunnen ze hun data digital verzenden zonder het oorspronkelijke material mee te nemen. Maar dat material is wel nog de bron van die data. Dus hoe zit het dan met het eigendomsrecht? Daarover gaat DSI.
In 2016 kwam DSI voor het eerst op de agenda van een biodiversiteitstop, sindsdien vinden gesprekken plaats over struikelpunten en mogelijke oplossingen. Nu is het uitgegroeid tot een hoofdonderwerp van de top in Canada. He got an African delegation to the fulfillment that 1 percent of the DSI-gegenereerde opbrengsten could be invested in biodiversity on heritage lands.
What argues about the ingewikkeld DSI is that the onduidelijk is the most accurate water on the value. „Er moet een akkoord comen op basis van juridisch vastgelegde begrippen, maar die zijn er nu nog niet. In afwachting van het akkoord wordt nu door bedrijven en universiteiten genetic data verzameld, waarvan niemand weet welke regelgeving daarvoor geldt.”
Onrechtvaardige praktijken
Niet alle genetische bronnen worden gebruikt voor economisch gewin, benadrukt hij. „Er zijn wetenschappers die genetic gebruiken voor taxonomisch onderzoek, en dat kan de biodiversiteit verbeteren. Veel rijke landen zeggen ook: onze wetenschap draagt bij aan het verbeteren van de weld, en zo voldoen wij al aan onze verplichtingen inzake ABS. Maar als bedrijven uit die landen bijvoorbeeld het patent krijgen op vaccinins die daaruit zijn voortgekomen, e leidt dat tot wantrouwen. And what is practical can be useful for biopiraters regelgeving omtrent geneticische bronnen omzeilen.
In Montreal zullen ook inheemse groepen zich uitspreken on DSI. „Voor hen is de natuur iets waarmee je samenleeft, niet iets waar je van profiteert. Maar de gebieden waar de bronnen vandaan comen worden wél vaak door hebbeered, and ze hebben veel kennis over the local soorten. Ze verlangen niet naar ruined gelding voor hun informatie, maar wel naar erkenning van hun rechten. Dus bijvoorbeeld dat hun bijdrage wordt genoemd op het uiteindelijke product.”
De top in Montreal zal zeker nog geen kant-en-klaar document opleveren, verwacht Kreiken. “Maar er wordt gestreefd naar een compromis tussen open toegang tot genetic data en het tegemoetkomen van ontwikkelingslanden.”
Een versie van dit artikel verscheen ook in de krant dated December 13, 2022